Testu osoan

Hirigunea

Alde Zaharra

Portua, Lamera eta Gaztelu

Morondo

Artalde

Dolareaga eta Esparru

Adoberia eta Ondarre

Portale

Almikabidea eta Erregiņazubi

Erribera

Zarragoiti

Kurtzio eta Santa Mariņa

Txibitxiaga

Tala

Sanjuanbidea

Ibarreta eta San Martin

Bilbobidea

Dibio

Aranondo

Artikabidea

Portuburu

Zehaztu gabeak

Arane

Agirre

San Migel

San Andres

Almika

Artika

Demiku

Arranotegi

Maņu

San Pelaio Gibelortzagakoa

Kostaldea

Izaro

Gainak

Sare hidrografikoa

Bakio aldea

auzoka / San Migel / Itubizkar (baserri multzoa)  

Itubizkar  (baserri multzoa)

Kokapena: San Migel; VII. mapa (A-2)

Ohar ling.: 'Iturri' + 'bizkar'. Etimologia erratuen bidez, inoiz pentsatu eta zabaldu izan dira 'etxe' (Etxebizkar) edo 'itsas' (Itsasbizkar) osagaidun izenak. Ik. San Migel auzoko Itubizkar (parajea). Baina kontuan izan behar da, baserriak Ibiñagako iturriaren buruan daudela, eta inguruan 'iturri' osagaia duten leku-izenak daudela: Iturritxu, Iturralde, Iturriko beresi.

'Iturri' osagaia aurretik duten leku-izenetan erraz-erraza da, amaierako -i galtzea, Iturburun gertatzen den moduan (Ik. Artikako Iturriburu). Baina zenbaitetan, -r- dardarkari anitza ere galdu egiten da: Ituzarre, Ituberrigoicoa (Ik. Iturrizarre, Almikan edo Iturberrigoiko, Artikan).

Aipatutako lehen osagai honetan, aurreko bokal itxi palatalak, asimilazioz, -u- bokalak bere borobiltasuna galtzea ekarri du, eta -t- herskariaren bustidura.

Itubizkar > Itibizkar > Itxibiskar

Ahozko aldaerek beste gertaera batzuk ere jasan dituzte. Bigarren osagaiko bokal itxiaren eraginez, ondoko bokal irekia gradu batez itxi da, eta txistukaria busti da.

Itxibiskar > Itxibisker > Itxibixker

Gaur eguneko joerari jarraituta, oraindik leku-izen honetan indar handirik izan ez arren, kontsonantez bukatzen diren izenetan gertatzen den bezala, -e paragogikoa erakusten du aldaeretako batek, berriemaile zaharrenetariko batengandik jasotakoak.

Oharrak: Lau dira Itubizkar izeneko baserriak: Itubizkarnagusi eta Itubizkartxikerre, zaharrenak, eta Itubizkarbarri eta Itubizkarnagusibarri, eraikuntza berrikoak. Fitxa honetan jarritakoak, zein Itubizkar den zehazten ez duten aipuak dira.

Ahozkoa:
«Itxibískar»101, 148
«Itzibískar»097, 103, 150
«Itxibísker»101
«Itxibíxker»095, 139
«Itxibískerre»101
«Etzebísker»105

Idatzizkoa:
1606Ytubiscar, cas.BEHA   A-62/44-2   263b
1632Ytubizcar, casas deBFA. K.   893/8   7
1636Ytubizcar, cas.BEHA   A-741/48-2   35b
1682Ytubizcar, cas.BFA. K.   377/8   90b,91
1704Ytubizcar, cas.BUA   AL. 1680-1710   345-348b
1739Ytubizcar, caseria deBUA   1560. Libro de cuentas   306
1740Itubizcar, casa y caseria deBFA. K.   377/8   90b
1775-1831Ytibizcar, cas.BUA   915. Hipotecas. 1775   15
1835Ytubiscar, cas.BUA   915. Hipotecas. 1775   148b

 

Ekintza honek Bizkaiko Foru Aldundiaren
Kultura Sailaren laguntza jaso du