Almikerrota / Utzuene   (errota)

Kokapena: Artika; VIII. mapa (A-1)

Ohar ling.: Errota honek izen ugari izan ditu: Almikerrota (bere aldaera zaharragoarekin ere, Albinca errota; Ik. Almika auzoa), Utzuene, Miquelete edo Mikeleti (ahoz) eta Martiñene.

Aldaera gehien izan duen izena Utzuene da, seguruenik, XIX. mendetik aurrera, sarrien erabili den izena izan delako. Hortxe ditugu, esate baterako, Utzuene eta Utzune. Bokal paragogikoa erantsita duen genitibo morfemako  -e > Ø bihurtu da.

Beste hauek disimilazioz sortutakoak dira: Itzuene, Itzune. Horietan, bokal itxiak borobiltasuna galdu du:

Utzuene > Itzuene > Itzune

Otzuene aldaeran hasierako bokalak borobiltasuna mantendu du, baina itxiera galdu du, erdiko bilakatuta:

Utzuene > Otzuene

Otzuene aldaera hartuta, genitibo markako -e- bokala galdu da, eta bokal metatesiz Utzona aldaera sortu da artikuludun genitibo markarekin.

Otzune > Uchona

Oharrak: Butron eta Muxika familiakoen (Ciudad Realeko Duken edo Mortarako Markesena, alegia) jabetzakoa. Gaur Utzuene izenaz ezagutzen bada ere, XIX. mendera arte, Almikerrota deitzen zitzaion. Artika auzoko lehenengo errota legez (hiribildutik auzora joatearen zentzuan) aipatu izan da sarritan [1045]. 1862ko agirian agertzen denez, hiru errotarri izan zituen [1046].

Ahozkoa:

«Utzuné»	061, 080, 084
«Itxuné»	066, 077, 078, 082, 083, 090, 093
«Itzuné»	066
«Mikeléti»	084, 157
«Mikelètineko errotié»	157, 166
«Mártiñene»	082

Idatzizkoa:

1578	Alboniga, molino	VEKA   R.R. Ejec. C2497   49
1628-1797	Alboniga, molino	BUA   1150/1.  Culto y Clero   34b
1629	Alboniga, molino	BFA.    315/1/5
1629	Alboniga, molino	BIBL   RC.Bus   120
1629	Alboniga, molino de	BUA   928. Mojonera. 1749   152b
1633	Alboniga, molino de	VEKA   S.V. C931   6
1644	Alboniga, molino de	BFA. Bust   200/272   68-68b,
1648	Alboniga, molino de	BFA. K.   1723/8
1652	Alboniga, molino de	BFA. K.   439/35
1682	Alboniga, molino de	BUA   AL. 1680-1710   31b-34b
1682	Alboniga, molino de	MAHN   C.C. 4228   20b
1699	Alboniga, molino	BEHA   A-81/13-19   1b
1701	Alboniga, molino	BUA   AL. 1680-1710   235b-237
1702	Alboniga, molino	BUA   AL. 1680-1710   275-281b
1703	Alboniga, molino	BUA   AL. 1680-1710   320-325b
1704	Alboniga, molino	BUA   AL. 1680-1710   345b-348
1704	Alboniga, molino de	BFA. Fg.
1740	Alboniga, molino de	BFA. Bust   234/2   99b
1745-46	Alboniga, molino	BFA. Fg.
1750	Alboniga, molino	BFA. Bust   368/20   1,1b
1758	Alboniga, molino	BFA. K.   1018/3   124
1763-1846	Alboniga, molino de	BUA   39/1. Enajen. y conc.   1
1777	Alvinca errota, molino	BFA. Bust   209/26   79
1785	Alboniga, molino	BEHA   A-81/13-103   1
1786	Alboniga, molino	BEHA   A-82/14   24
1791	Alboniga, molino de	BEHA   A-78/4-1   1-1b
1796	Albinca errota, molino	BFA. Fg.
1804	Alboniga, molino	BEHA   A-700/10-2
1804	Alboniga, casa-molino	BFA. Bust   189/48   31b
1814	Almoniga, molino	BAHP.N.MPS   4586   247
1823	Almica-errota, casa de	BEHA   A-77/3-26-VI
1824	Uchuena, molino	BFA. Bust   284/5   3
1824	Alboniga, molino	BFA. Bust   284/005   3
1825	Alboniga, molino de	BEHA   A-78/4-1
1827	Alboniga, molino	BEHA   A-79/10   3
1828	Alboniga, molino	BEHA   A-64/12-6   6
1839	Almica Errota, molino	BUA   1313/4. Contribución   1
1840	Yechuena	BUA   914/2. Actas de concil.   68
1844	Uchuena	BFA. Bust   166/7   29
1846	Almica errota	BFA. Bust   602/92   27
1847-74	Uchena, Uchuena	BUA   5
1850	Alboniga, molino de	BEHA   A-78/4-1
1854	Ochuena, molino	BUA   946. Ced. vec.
1855	Uchuena, molino	BFA. Bust   487/15   41b
1857	Uchuena, molino	BUA   Padron 1851(3)   85
1858	Ossuena, molino	BFA. K.   3901/11   3,7
1859	Uchuena, molino	BUA   5. Nuevo Nomenclator
1859	Miquelete, cas.	BUA   5. Nuevo Nomenclator
1860	Uchuena, molino	BUA   5. Rotul. de calles (1860)
1862	Uchuena, molino	BUA   37/5. Rel. fuerza de agua
1878	Rivera, casa molino de la	BUA   1325/5. Terreno en la Rivera   1, 20
1893	Otzuena, molino	BUA   1288/9. Carreteras
1894	Otzuena ó Uchena, molino	BAHP.N.BL   7549   983b
1895	Otzuena, molino	BAHP.N.BL   7550   611
1897-98	Otzuena, molino	BUA   10. Nomencl.1897-98
1899	Otzuena, molino	BUA   1250/7. Perros
1899	Inchuane o Ichuena, molino	BAHP.N.BL   8297   1906
1903	Otzuena, molino	BAHP.N.BL   8574   141
1925	Alboniga, molino	BUA   881/12. Deslindes   5
1925	Uchuene, molino	BFA. E. KZ.   C/21
1928	Alboniga, molino	BIBL   ZbA1   240
1928	Alboniga, molino	BIBL   ZbA2   423
1928	Ichuene, molino	BUA   B1293. Finca expropiada   1
1928	Itchuene, molino	BUA   1293/10. Lavadero
1929	Uchuene, molino	BFA. E. KZ.   C/45
1934	Achuene, molino	BFA. E. KZ.   C/76
1938	Achuene, molino	BUA   1685. Fich. sanit.
1940	Otzuena ó Uchona, molino	GJE   fk:1009   L14;57
1944	Utzuena o Uchona, molino	GJE   fk; 1009   L14;57

__________

[1045]   BFA. Bust. 209/26; 79.

[1046]   BUA. 37/5. Rel. fuerza de agua.