Testu osoan

Hirigunea

Alde Zaharra

Portua, Lamera eta Gaztelu

Morondo

Artalde

Dolareaga eta Esparru

Adoberia eta Ondarre

Portale

Almikabidea eta Erregiņazubi

Erribera

Zarragoiti

Kurtzio eta Santa Mariņa

Txibitxiaga

Tala

Sanjuanbidea

Ibarreta eta San Martin

Bilbobidea

Dibio

Aranondo

Artikabidea

Portuburu

Zehaztu gabeak

Arane

Agirre

San Migel

San Andres

Almika

Artika

Demiku

Arranotegi

Maņu

San Pelaio Gibelortzagakoa

Kostaldea

Izaro

Gainak

Sare hidrografikoa

Bakio aldea

auzoka / Artika / Atsoarene (baserria)  

Atsoarene   (baserria)

Kokapena: Artika; VII. mapa (D-4)

Ohar ling.: Idatziz jaso diren agerraldi goiztiarrenetan, deklinabideko genitibo marka zaharra ikus daiteke: Achoaraen.

Disimilazioaren ondorioz, -o > -u bilakatu da, eta ondoren, genitibo marka murriztu egin da. Ostean, kontsonantez bukatzen den izenetan gertatzen den moduan, -e paragogikoa erantsi zaio. Gero, azentu ondoko bokala galdu egin da (-e- > Ø).

Achoaren > Achuaren > Atzuene > Atzune

Oharrak: Auzoko baserri historikoetakoa. XIII. mendeko aipua, Bermeoko hiribilduaren agiria berretsi zenekoa da. Bermeoren jurisdikzioko mugak ezartzean, honela esaten da:

«Por do taja la agua de  Lamiaran  adentro, é por el somo de la sierra que es sobre la caseria de los fijos de don Sancho de Galdacano, é por esa senda que recuda por sobre Achonaraen al rio que ba por entre Nafarrola, é Zuloeta, é por ese rio arriba que recuda en destajo al somo de la sierra, é por el cuesto de esa sierra por sobre Morteruza, é por Ordoña que recuda a Burgos (sic), é de Burgoa fasta Bermejo, con montes, é fontes, é con entradas, é exidas (...)» [1052]

Muga baserri ondoan egonik, mugarriketak egitean, behin eta berriro aipatuko da baserri hau agirietan. Horrela gertatzen da 1578an, 1629an, etab.

Bizitza biko etxea da eta bere fatxadako eskuineko aldean armarri bat erakusten du. Honela deskribatzen du A. Zabalak [1053]:

«dos bandas engoladas en dragantes (...); en medio, entre las dos bandas, media luna, y en jefe, árbol con lobo atravesado»

Ahozkoa:
«Atzúene»073, 076, 077, 081, 082, 084
«Atzúne»078, 080, 083, 090, 091

Idatzizkoa:
1285Achonaraen, sobreBIBL   ItJR-II    209
1578Achoaren, casa deVEKA   R.R. Ejec. C2497   18
1629Achoaren, casa deVEKA   S.V. C1086   157b-165
1629Achuaren, casa deVEKA   S.V. C1086   157b-165
1629Achoaren, casa deBFA. BilUA.SZ   315/1/5
1629 Achoaren, casa deBUA   928. Mojonera. 1749   124
1629 Achuaren, casa deBUA   928. Mojonera. 1749   36b
1637AchoarenBEHA   A-78/6-6
1637Achoaraen, cassa deBFA. K.   744/13   19
1645Achoaren, cas.BEHA   A-78/6-6
1672Achuaren, cas.BEHA   A-82/9-3
1682Achoaren, cas.BUA   AL. 1680-1710   31b-34b
1701Achoaren, cas.BUA   AL. 1680-1710   235b-237
1702Achoaren, cas.BUA   AL. 1680-1710   275-281b
1703Achoaren, cas.BEHA   A-82/9-3   10
1703Achoaren, cas.BUA   AL. 1680-1710   320-325b
1704Achoaren, cas.BFA. Fg.
1704Achoaren, cas.BUA   AL. 1680-1710   345b-348
1745-46Achoaren, cas.BFA. Fg.
1749Achuaren, cas.VEKA   Pl. y Dib.nº 783 [1054]
1765Achoaran, cas.BAHP.N.AMA   2848   urri15
1772Achuaren, casa y caseria deBEHA   A-81/13-1   4
1775-1831Achoaren, caseria deBUA   915. Hipotecas. 1775   35
1791Achuaren, cas.BEHA   A-78/4-1   1-1b
1796Achuaren, cas.BFA. Fg.
1800Achoaren, caseria deBFA. Bust   294/5   42b
1805Achoaraen, casa tituladaBFA. K.   447/4   1
1805Achoaren, casaBFA. K.   447/4   4
1805Achoarain, casaBFA. K.   54/14   2, 7b
1823Achuaren, casa deBEHA   A-77/3-26-VI
1825Achuaren, cas.BEHA   A-78/4-1
1844Achoarain, cas.BIBL   YrJA   105
1847-74Achuaren, cas.BUA   5
1850Achoaren, cas.BEHA   A-78/4-1
1854Achura, cas.BUA   946. Ced. vec.
1857Achuaren, cas.BUA   Padron 1851(3)   82b
1859Achuaren, cas.BUA   5. Nuevo Nomenclator
1860Achuaren, cas.BUA   5. Rotul. de calles (1860)
1889Achuaren, cas.BUA   881/12. Deslindes   15b
1897-98Achuaren, cas.BUA   10. Nomencl.1897-98
1898Achuaren, cas.BAHP.N.BL   8195   1296
1903Achuaren, cas.BAHP.N.BL   8574   550b
1910Achuaren, cas.BUA   1032. Fincas rústicas
1922Achuaren, cas.BFA. E. KZ.   C/2
1928Achoaren, cas.BIBL   ZbA1   24-26
1934Achuaren, cas.BFA. E. KZ.   C/76
1938Achuene, cas.BUA   1685. Fich. sanit.
1944Achoaren, Atxuene, cas.BUA   406/3,4 eta 353/3,4,5
1944Achuaren, cas.BUA   406/3,4 eta 353/3,4,5
1946Achuaren, casa llamadaGJE   fk:1577   L21;244
1949Achoaren, cas.BUA   881/12. Deslindes   2b

__________

[1052]   Iturriza Zabala, Juan Ramon (1793), II; 209.

[1053]   Zabala, Angel (1928), I; 168.

[1054]   1749. España. Ministerio de Cultura. Archivo de la Real Chancillería de Valladolid. PLANOS Y DIBUJOS. DESGLOSADOS 0783.

 

Ekintza honek Bizkaiko Foru Aldundiaren
Kultura Sailaren laguntza jaso du