|
auzoka / Hirigunea / Portua, Lamera eta Gaztelu / Iturribiak (iturria)
Iturribiak (iturria) Kokapena: Hiria; V. mapa (C-2) Ohar ling.: 'Iturri' + 'bi'. Lehenengo osagaiari dagokionez, Hiriguneko Iruiturrietan gertatzen den gauza bera gertatzen da. Banaketa generazionala ikusten da 'iturri' osagaia ala asimilaziodun 'uturri' osagaia erabiltzen dutenen artean. 'Iturri' erabiltzen dutenek -t- herskari horzkari ahoskabea bustitzeko joera duten arren (iturri > itxurri), ahoz ez da holakorik jaso. Bukaerako bokal itxiak, artikulu aurrean epentesia txertatu du, hiatoa apurtzeko, eta bokal itxi horrek artikulua itxi du. Uturribiak > Uturribidxak > Uturribidxek Iturribiak > Iturribidxak > Iturribidxek Oharrak: Portuzarrean, haitzaren kontraraino egiten den sartune batean. Carlos I.ren garaian eraikitakoa, Bizkaian mantentzen den iturri zaharrena da. XVI. mendearen amaierakoa da, Ertzilla dorreaz mintzatzean, Garibayek ematen duen eta Portuzarreko iturriak aipatzen dituen euskarazko kantu baten zatia (Ik. Torrontero) [425]. Harlanduz eraikia, arku baten gainean, oso higaturik, hiru armarri erakusten ditu, Bermeokoa, inperiokoa eta Bizkaikoa. Portuzarreko iturri nagusia izan zen, harik eta, 1827ko udan lurrikara baten ondorioz desagertu zen arte: «En el terremoto del verano de 1827 se perdieron las fuentes de los Remedios, de Dolaria, del Paraiso y la principal del puerto menor. Al poco tiempo aparece un torrente abundante en las peñas de Basterra, junto al mar» [426]. Agiriek, XVIII. mendean egindako konponketen berri ematen dute: 1743an: «[ordainketa] a los oficiales y a mas ombres que travaxaron en azer la fuente nueba de la calle que llaman la Carzel biexa como en la composicion de la fuente del Puerto menor» [427] eta 1778an, «Limpieza y reparo en la fuente principal del Puerto Menor» [428]
Ahozkoa:
Idatzizkoa:
__________ [425] Caro Baroja, Julio (1971); 338 [426] Yradi, Juan Angel de (1844); 71-72 [427] BUA. 1560. Libro de cuentas; 332. [428] BUA. 968/2. Libr. y recibos; 37 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
