Artalde   (parajea eta kalea)

Kokapena: Hiria; V. mapa (C-1)

Ohar ling.: 'Arte' + 'alde'. Silaba biko hitzetan, elkarketan eta eratorpenean, bukaerako erdiko bokala ireki egiten da 'arte', 'arta-'.

'Arte' + 'alde' > Artalde

XX. mendean, etimologia erratu baten eraginez Atalde zabaldu zen.

Oharrak: XX. mendera arte, harresiz kanpo, hiriaren mendebalean zegoen paraje zabalari esaten zaio Artalde. Bere mugak hauexek ziren: hegoaldetik, Dolareaga eta Esparru; ekialdetik, hiriko harresiak; iparraldetik, Arteazabal eta Ormabarrietako parajeak, Sanjuanbidean; eta mendebaletik, San Martin eta Bidebarrietako parajeak.

Eremu honetako sailak, kaletarren jabetzakoak izan ohi ziren eta agiriek erakusten dutenez, mahastiak izan ziren ugari bertan, XIX. mendearen hasierara arte behintzat.

XX. mendean, hiriaren hazkundearekin batera, paraje hau eraikuntzez eratzen joan izan da. Guztietatik lehena eta nabarmenena, Nautika eskola izan zen, XIX. mendearen amaieran eraikia. Gaur egun ingurua erabat urbanizatuta dago, eta eraikitako etxebizitzez gain, San Frantzisko herri eskolaren eta beste ikastegi batzuk egoteak, nolabaiteko funtzio kulturala ematen dio inguruari.

Artalde kalea da bertako ardatz nagusia, Landabasoko industrialdera eta kiroldegira eramaten duen hiriko bide erradiala.

Artalde kaleari deutsola, bere hegoaldetik, etxe multzoek eratzen duten Jose Antonio Erauzkin izeneko plaza dago.

Artaldeko mendebaleko muturrean, San Martineko gurutzetik Sanjuanbidera egiten duen aldatsean eratzen den bideari, Aritzatxu bidea izena jarri zaio.

Bestalde, Artalde kaletik Sanjuanbidera egiten duen kalea dago. Kale hau eratu zenean, Teodoro Anasagasti arkitektoaren izena jarri zitzaion. Ospe handiko arkitekto honen lanak, Madrilen aurkitzen dira, batez ere. Ohore ugari jaso zituen Teodoro Anasagastik bere lanbidean: batetik, sustapen ministerioko arkitekto laguntzailea eta Madrileko arkitekturako goi-eskolako irakaslea izatea; bestetik, 1910eko Madrileko erakusketan eta 1913ko Leipzigeko arkitekturako nazioarteko erakusketan urrezko domina lortzea; baita, 1915ean, Gipuzkoako arte eta industrietako erakusketako ohorezko diploma bereganatzea ere. 1906tik aurrera, Bermeoko udal-eraikuntza lanetako zuzendaria izan zen.

Berak eraikitakoak dira Bermeon, besteak beste, Sanjuanportalen egon zen San Jose ikastetxea eta Artaldeko Nautika eskola.

Ahozkoa:

«Ataldé»

025, 151, 155, 156, 157, 161, 165, 166

Idatzizkoa:

1610	Artalde, viña nueba en	BUA   910. Escrituras de censos   18b,19
1628-1797	Artalde, término de	BUA   1150/1.  Culto y clero   255b
1633	Artalde, viña en	BEHA   A-72/33
1643	Artalde, viña en	BFA. Bust   180/9
1646	Arttalde, tierra bazia en	BFA. Bust   201/162   99b
1670	Artalde, término de	BFA. K.   828/1   78,79
1676	Artalde, biñas en los térm. de	VEKA   R.R. Ejec. L1503/15   4b
1676	Altalde, biñas en los térm. de	VEKA   R.R. Ejec. L1503/15   4b
1701	Artalade, viña en	BUA   AL. 1680-1710   252
1701	Artalde, viña en el térm. de	BUA   922. Extracc. de castaña   142b
1753	Artalde, término de	VEKA   S.V. C1086   22
1775-1831	Artalde, viña en	BUA   915. Hipotecas. 1775   40b
1781	Arttalde, término de	BFA. Bust   102/39   5b
1784	Artalde, viña en	BEHA   A-72/32
1791	Artalde, término de	BFA. K.   3163/6   15
1793	Artalde, heredades en	BFA. Bust   700/7   2b
1793	Artalde, viñas en el térm. de	BFA. Bust   366/2   11
1793	Artalde, viña en	BFA. Bust   700/7   2b
1800	Artalde, término de	BFA. Bust   141/2   54
1800	Artalde, término de	BUA   972/1. Escrituras censales   128
1802	Artalde, heredades en	BFA. Bust   523/4   7
1810	Artalde, viña en	BFA. Bust   603/22
1824	Arttalde, heredad en	BFA. Bust   284/5   3
1827	Artalde, heredad y viñas en	BEHA   A-72/33
1827	Artalde, viña y heredad en	BFA. K.   3098/16   2b
1836	Artalde, término de	BUA   37/3. Gubernativo   62
1892	Artalde, heredad en	BUA   984. Fincas rust.1892
1893-94	Artalde, ladera de	BUA   1433/5. Gran Via   29
1893-94	Artaldes, ladera de	BUA   1433/5. Gran Via   16b
1895	Artalde, heredad de	BAHP.N.BL   7550   133b
1898	Artalde, heredad en	BAHP.N.BL   8195   935
1903	Artalde, término de	BAHP.N.BL   8575   2038
1904	Artaalde, lugar conocido por	BUA   1324/5. Urbaniz. Artalde   2
1909	Atalde, ladera de	BUA   1433/3   2b
1910	Artalde, heredad	BUA   866. Fincas rústicas
1922	Artalde, heredad	BFA. E. KZ.   C/2
1923-24	Atalde, término de	BUA   404. Fincas rústicas
1928	Atalde, cepas de vid en	BIBL   ZbA2   412
1928	Atalde, paraje de	BUA   1255/1   1
1928	Atalde, heredades en	BIBL   ZbA2   591
1934	Atalde, heredad	BFA. E. KZ.   C/76
1943-60	Atalde, término	BUA   377. Patrimonio municipal
1944	Atalde, término	BUA   406/3,4 eta 353/3,4,5
1945	Artalde, término	GJE   fk:1336   L18;202
1969	Instituto Laboral, travesía del	BUA   1432/54   4
1969	Artalde, calle	BUA   1432/54   1
1973	Artalde, calle	BBPlBer
1973-74	Atalde, ant. Artalde	BIBL   ErA.EtnB   179
1982	Atalde kalea	BIBL   UB   299
2003	Atalde kalea	BIBL   BGL

 

2003

Jose Antonio Erauzkin enparantza

BIBL   BGL

 

1973	Teodoro Anasagasti, calle	BBPlBer
1982	Anasagasti´tar Teodoro kalea	BIBL   UB   297
2003	Anasagasti tar Teodoro kalea	BIBL   BGL

 

1982	Aritzatxu bidea	BIBL   UB   299
2003	Aritzatxu bidea	BIBL   BGL