Uriatziti      (parajea)

Kokapena: Arane; IV. mapa (C-4)

Ohar ling.: 'Uri' + 'atze' + -ti. Leku-izenak amaieran ablatibo marka darama. Mitxelenak dioenez, «Sufijo frecuente en designaciones con idea de lugar: Barrutia (Barrundia), Beitia, Goitia, Urrutia» (Mitxelena, Apellidos vascos, 1986, 152). Beste lan batean ere esaten du Mitxelenak: «sufijo que añadido a nombres de determinaciones espaciales forma derivados con función nominal y adverbial: beheiti, guip. vizc. barruti, gaindi, (sul. gáinti), goiti, urruti 'lejos' (...). La oclusiva final no es mas que un elemento sufijado a -ti, o lo que queda de él, sin que esta adición fuera común.» (Mitxelena, FHV, 1990, 236).

Izena gaur egunera desitxuratuta heldu da. Bokal asimilazioz, Uriacheti > Uriachiti bilakatu da. Itxi den bokal honek herskaria sabaikaritu du, eta horrek egin du, XX. mendean, amaierako silaba hori -txu txikigarriarekin nahastea. -ia- > -i- bilakatu da, eta bokal arteko dardarkari bakuna, galdu egin da. Ondoan gelditu diren bokalek, -ui- > -u- egin dute.

Uriachiti > Urichichi > Uritzitzu > Uitzitzu > Utzitzu

Oharrak: Patxotene baserriaren iparraldean, bere goialdean. Goi-lautadatxo baten antzekoa da eta itsasoaren gainean estrategikoki kokatuta dago. Itsaso aldera, iparraldetik eta ipar-ekialdetik aldatsez inguratuta dago; Aranburuko errekaren arro estua eta Peña de Orora jaisten diren maldak dira bere mugak alde honetan. Aranburuko errekaren beste aldean, bere bizkarrean, Gibele baserria dauka, hau ere paraje altuan, itsasoaren gainean, Uriatzitiko parajea zaintzen balego bezala. Ekialdetik Bermeoko hiriari begiratzen dio, Mendiluzeraino luzatzen den lepo gainetik. Hegoaldetik, Patxotene eta Azatarrotxu baserriak ditu. Eta mendebaldean, Arane baserria, hau ere lepo baten gainean, Kurtzezarreko mendiaren oinean.

Uriatziti, Bermeoko fundazio agirian aipatzen da; bera da hiribilduari ipini zitzaion hiru mugetako bat:

«Et estos terminos han estos pobladores de Bermejo por nombres de Villa. De Menigo, et de Morteruza et de Vriachiti fasta Bermejo con montes et con fontes, et con entradas, et exidas (...)» [734]

Muga-erreferentzia gisa erabiltzeak, beharbada, ez du esan nahi beste gauzarik, hori baino, muga-leku dela. Hala ere, kontuan hartzen bada, alde batetik, paraje honen konfigurazio geografikoa eta, bestetik, Gibele toponimoaren esanahia (Gibele izenaren zentzua «atzealdearena» baldin bada, Uriatzitiko parajearekin egon daiteke lotuta; Gibele Uriatzitiren atzealdean baitago), toki hau, XIII. mendean zerbait berezia izan zen, ez dakigu zer baina.

Ahozkoa:

«Uaritzítzu»	016
«Uritzíki»	008
«Uritzítzu»	015
«åtzitzu»	014, 008, 005, 017
«Utzítzu»	009

Idatzizkoa:

1236	Vriachiti, término	BIBL   ItJR-II   208
1628-1797	Uriachiti, viña en el término de	BUA   1150/1.  Culto y Clero   279
1643	Uriachiti, tierra vacía en	BFA. Bust   180/9
1644	Uriachiti, viñas en	BFA. Bust   200/270   65
1645	Uriachiti, viñedo en	BIBL   SFTB
1645	Uriachiti, viña en el término de	BFA. Bust   201/14   25b
1646	Uriatziti, tierra bazia en	BFA. Bust   201/194   169b
1652	Uriachiti, viña en	BEHA   A-72/33
1657	Uriachiti, viña y heredad de	BEHA   A-61/10-3   50
1663	Uriachitti, viña en	BFA. K.   413/13   25b
1663	Uriacheti, término de	BFA. K.   413/13   4,35b
1666	Uriachiti, término de	BEHA   A-73/1-104
1671	Uriachiti, viña de	BEHA   A-61/10-3   15b
1698	Uriachiti, viña en el término de	BEHA   A-72/33
1701	Uriachiti, heredad en	BUA   922. Extracc. de cast.   143b
1701	Uriachiti, heredad en	BUA   AL. 1680-1710   253
1708	Uriachiti, heredad en	BEHA   A-74/1
1736	Uriachiti, viña en el término de	BEHA   A-74/1
1745	Uriacheti, heredad en	BFA. K.   124/17   4,6
1749	Uriachiti	BUA   928. Mojonera. 1749   19
1760	Uriachiti, viña en el término de	BEHA   A-73/1-103
1760	Uriachiti, biña en el término de	BFA. Bust   164/3   7
1765	Uriachiti, término de	BEHA   A-73/1-43
1768	Uriachiti, viñas y heredades en	BFA. Bust   657/3   117b
1770	Uriachiti, viñas en	BEHA   A-72/32
1775	Uriachiti, viña en el término de	BEHA   A-758/2-53-0
1775-1831	Uriachiti, viña en	BUA   915. Hipotecas. 1775   5
1793	Vriachiti, término de	BFA. Bust   101/51   44b
1794	Uriachiti, término de	BUA   991/2. Recibos.   61b
1796	Uriachiti, heredad en	BEHA   A-74/3-32
1800	Huriachiti, heredad en	BFA. Bust   141/2   54b
1800	Uriachiti, heredad en	BFA. K.   460/24   33
1816	Hubiachittis, heredades en	BAHP.N.JJM   5621   128
1836	Uriachiti,	BUA   37/3. Gubernativo   62
1840	Uriachiti, viña en	BFA. Bust   138/3   13b
1844	Uriachiti, término	BIBL   YrJA   104
1894	Uriachiti, Urechiti, termino	BAHP.N.BL   7549   470b, 471
1895	Uriachiti, viñedo en	BAHP.N.BL   7550   199b
1897	Uriachiti, heredad de	BAHP.N.BL   8182   17b
1899	Uriachitu, termino de	BAHP.N.BL   8297   1358b
1900	Uriacheti	BAHP.N.BL   8361   1401b
1903	Uriachiti, término de	BAHP.N.BL   8574   214
1910	Urichichi, heredad	BUA   866. Fincas rústicas
1910	Uriachueta, heredad	BUA   1032. Fincas rústicas
1910	Gurechechi, heredad	BUA   1032. Fincas rústicas
1910	Uriachiti, heredad	BUA   866. Fincas rústicas
1910	Yrichite, heredad	BUA   1032. Fincas rústicas
1910	Urichichu, heredad	BUA   1435. Fincas rústicas
1910	Gurechechi, heredad	BUA   866. Fincas rústicas
1910	Urichichi, heredad	BUA   1032. Fincas rústicas
1922	Uriachiqui, heredad	BFA. E. KZ.   C/2
1923-24	Urichichi, heredad	BUA   404. Fincas rústicas
1934	Uriachiti, heredad	BFA. E. KZ.   C/76
1944	Uriachi-qui, heredad	BUA   406/3,4 eta 353/3,4,5
1944	Urediti, heredad	BUA   406/3,4 eta 353/3,4,5
1951	Urrechiti, heredad	GJE   fk:2343   L30;169

__________

[734]   Iturriza Zabala, Juan Ramon (1793), II; 208.