Testu osoan

Hirigunea

Alde Zaharra

Portua, Lamera eta Gaztelu

Morondo

Artalde

Dolareaga eta Esparru

Adoberia eta Ondarre

Portale

Almikabidea eta Erregiņazubi

Erribera

Zarragoiti

Kurtzio eta Santa Mariņa

Txibitxiaga

Tala

Sanjuanbidea

Ibarreta eta San Martin

Bilbobidea

Dibio

Aranondo

Artikabidea

Portuburu

Zehaztu gabeak

Arane

Agirre

San Migel

San Andres

Almika

Artika

Demiku

Arranotegi

Maņu

San Pelaio Gibelortzagakoa

Kostaldea

Izaro

Gainak

Sare hidrografikoa

Bakio aldea

auzoka / Maņu / Arrizurieta (parajea)  

Arrizurieta   (parajea)

Kokapena: Mañu; IX. mapa (A-4)

Ohar ling.: Ik. Mañu auzoko Arrizurieta baserria.

Oharrak: Arrizurieta baserria dagoen ingurua, Oiangortan. Hemendik behera egiten zuen Bilborako antzinako galtzadak, eta sarritan zegoen bera konpondu beharra:

1682an, «se manda se repare un mal paso que esta en el termino de Arricurieta» [1279].

1683an, «reparo del camino real del termino de Ariçuriagas» [1280].

1698an, Oiangorta edo Arrizurietako zubia zen konpondu beharrekoa, «componer la puente de Arrizurieta» [1281].

1743an, berriro aipatzen da galtzadaren konponketa beharra: «Composicion de los caminos de Arrizurieta y Ojagorta» [1282].

Eta berriro 1798an, «Comp. de las calzadas desde el puente de Ojagorta hasta el alto de Arrizurieta» [1283]

XIX. mendera arte, herri-lurrak izan ziren paraje honetakoak eta bertako basoak zura eta iketza ateratzeko erabiltzen ziren:

«(...) en las primeras aguas se haga el planteo de los tregentos cagigos  (...) a reconozer si estaban çedos algunos montazgos (...) hallaron que estaban en los terminos que llaman de Arriçurieta hasta el rrio Ojaorta por el camino que se ba par la villa de Vilbao estaba un pedazo de montazgo cedo y otro pedazo de montazgo en el termino que llaman de Macazaga» [1284]

1731n, esate baterako, baso honetan, burdinoletarako 810 gurdikada iketz zeudela aipatzen da [1285]; eta urte berean, zuraren ustiakuntzaren berri ematen da:

«Trabajo en el mte. de Arrizurieta en debastar unos maderos» [1286]

1827an, sute handia izan zen inguru honetan. Sua, Arrizurietan hasi eta Eskobadi eta Altxurragaraino zabaldu omen zen, kalte handiak eraginez:

«Daños en montazgo. Incendio en el largo espacio de terrenos entre Achurracolanda y Escobadi. Prendió fuego en el monte de Arrizurieta hacia Escobadi y Achurragacolanda» [1287]

Beste batzuetan, gizakia bera izaten zen herri baso hauetan kalteak eragiten zituena. 1733an, legez kanpoko zuhaitzen mozketa aipatzen da [1288].

Eta 1845ean, baimenik gabe herri lurretan ardiak bazkatzen edukitzeagatik isuna jarri zitzaion Erdikoetxe baserrikoari:

«Jose Mª de Maiz.— Multa por pasto en propios de la villa, pegantes a la casa que ocupa, notoria en Arrizurieta» [1289].

Herri basoetan ardiek eragindako kalteak ugariak izaten zirela eta, 1849an, udal zinegotziek herriko gurbiztien ikustatze lanak burutu zituzten. Besteak beste, ondoko parajeak baloratu ziren:

«Reconocimiento por parte de varios concejales de los madroñales desde el monte Burgoa hasta los mojones de Meñaca, a causa de daños producidos por ganado lanar:  (...) abajo de Arrisurieta entre Vaso Galan y  Singuira (...); (...) sobre el molino de Ojangorta del puente viejo a la parte de arriba» [1290]

XIX. mendearen hasieran, herri lurren liberalizazioaz, zenbait baserri eraiki izan ziren inguru honetan: Oiangorta, Arrizurieta, Erdikoetxe, Bentazarre eta Oiangortako errota; hauek baino iparralderago, Ereñotzaga, eta haien hegoaldetik, Landanegoiko eta Landanebeko.

Bestalde, XVII. mendeko agiri batean Arrizurietako iturria agertzen da [1291].

«desde la fuente que llaman de aricurietta azia a la dha villa de Bermeo donde estan los montes [Amezpatuiaga, Arranotegi, Akulategi]»

«los dhos montes asi de dha fuente azia la dha villa de Bermeo como azia a la de la dha banda Y parte del rio de Ojaorta en todo lo que Yncluye dha juri.on de Bermeo»

Arrizurieta inguruan bi erreka daude, Oiangortako erreka eta Landaneko erreka. Arrizurietako iturri hau, bi horietako baten iturburua da. Lehena, Oiangortako atxaren gainean sortzen da eta, bigarrena, Altxurragako atxaren azpian, Iturrizarren. Agiriak, Arrizurietako iturria, bizkar batean edo ur-mugan, bi isurialde banatzen diren tokian dagoela aditzera ematen du, eta horregatik, Landaneko errekaren sorburua den Iturrizarre izan daiteke, ur-mugan bertan baitago hau, ekialdera Bermeoko hiria geratzen delarik, eta mendebaldera, Infernuerreka (Oiangortakoa agirian).

Ahozkoa:
«Arrisurídxeta»108
«Arrixurídxeta»134
«Arrisuídxeta»131
«Arresurídxeta»101
«Arrasurídxeta»144
«Arrasuídxeta»136, 139, 145
«Arrosuídxeta»116, 126, 127, 130
«Arrosídxeta»097, 113, 124, 139
«Arrosubíta»136
«Arrisuríeta»141
«Arrisubiéta»142

Idatzizkoa:
1656Aricurietta, fuente deVEKA   S.V. L1528/3   2-53
1656Arriçurrieta, fuente deVEKA   S.V. L1528/3   1b-37
1564Arricurietas, montazgo enVEKA   S.V. L1528/3   3-118
1640Arricurietas, montazgo enVEKA   S.V. L1528/3   3-126b
1645Arrizurriaga, términos deVEKA   S.V. L1528/3   3-14b
1646Arrizurieta, términos deVEKA   S.V. L1528/3   3-31b
1652Aricurieta, montes deVEKA   S.V. L1528/3   1-5
1656Arrizurriaga, montes de la villa que llaman deVEKA   S.V. L1528/3   1b-37
1656Arrizurrieta, fuente deVEKA   S.V. L1528/3   1b-37
1657Arriçurietta, fuente deVEKA   S.V. L1528/3   1b-41b
1682Arricurieta, término deBUA   AL. 1680-1710   43
1683Ariçuriagas, término deBUA   AL. 1680-1710   56
1685Arriçurieta, términos deBUA   AL. 1680-1710   64
1698Arrizurieta, puente deBUA   1560. Libro de cuentas   40
1706Arrizuriettas, montes deBUA   1560. Libro de cuentas   94b
1728Arrizurietta, montes deBFA. K.   773/1   47b
1731Arrisurietta, montes deBFA. K.   3583/1   56b
1731Arrizurieta, montes deBUA   1560. Libro de cuentas   235
1733Arricurieta, monte publicoBFA. Bust   366/1   1
1733-1845Arrizurieta, monte concejilBUA   922. Libro visitas. Arbolado 4
1737Arrizurieta, monte deBUA   1560. Libro de cuentas    288b
1743Arrizurieta, caminos deBUA   1560. Libro de cuentas   337b
1775-1831ArrizurietaBUA   915. Hipotecas  134
1785Arrisuriaga, Arrisurieta, termino deBUA   842.Libr. y recibos   48
1791Arrizurietta, camino nuebo del término deBUA   990/5. Recibos   31b
1792Arrizurietta, monte deBUA   991/1. Recibos   43
1794Arrizurieta, montes comunales deBFA. Bust   399/28   1
1795Arrizurieta, término deBUA   991/4. Recibos   23b
1798Arrizurieta, alto deBUA   1136. Libr. y recibos   15
1813Arrisuriaga, parage nombradoBFA. Bust   567/7   9b
1821ArrizurietaBUA   1625. Conc. de terrenos
1827Arrizurieta, monte deBUA   39/1. Enajen. y conc.    23
1827ArrizurietaBFA. Bust   338/19   1,1b
1830Arrizurieta, monteBFA. K.   1379/1   37b
1843Arrizurieta, punto deBUA   1289/2. Montazgos   119-123
1844Arrisurieta, barranca deBUA   1289/2. Montazgos   157
1845ArrisurietaBUA   39/1. Enajen. y conc.   57
1845ArrizurietaBUA   1289/2. Montazgos   175
1848ArrizurietaBUA   1289. Leñas (1848)
1849ArrisurietaBUA   1289/2. Montazgos   224-225
1856Areiurrieta, punto deBUA   888/8.  Perj. ocas. por ov.  3
1861Arrisurietape, monteBUA   1289/16. Arboles
1861ArrisurietaburuBUA   B1289/14. Leña   3
1862Arrisurieta-buruBUA   1289/17. Leñas
1862-1887Arech-hurrietaBUA   1289. Venta de montes   66b
1875ArrizurietaBUA   244/8. Montazgos en venta
1899Arrizurieta, montazgo enBAHP.N.BL   8297   1427
1910Arrizurieta, monte altoBUA   1032. Fincas rústicas
1928ArrizurietaBIBL   ZbA1   133-137
1943Arrizubieta, término deGJE   fk:823   L11;242
1944Arizumeta, monteBUA   406/3,4 eta 353/3,4,5
1946Arrizubieta, monteGJE   fk:1582   L22;8
1950Arrizubieta, monteGJE   fk:2001   L27;17
1950Arrizubieta, monteGJE   fk:2014   L27;41

__________

[1279]   BUA. AL. 1680-1710; 43.

[1280]   BUA. AL. 1680-1710; 56.

[1281]   BUA. 1560. Libro de cuentas; 40.

[1282]   BUA. 1560. Libro de cuentas; 337b.

[1283]   BUA. 1136. Libr. y recibos; 15.

[1284]   1685. BUA. AL. 1680-1710; 64.

[1285]   BFA. K. 3583/1; 56b.

[1286]   BUA. 1560. Libro de cuentas; 235.

[1287]   BFA. Bust. 338/19.

[1288]   BFA. Bust. 366/1.

[1289]   BUA. 1289/2. Montazgos; 175.

[1290]   BUA. 1289/2. Montazgos; 224-225.

[1291]   VEKA. S.V. L1528/3.

 

Ekintza honek Bizkaiko Foru Aldundiaren
Kultura Sailaren laguntza jaso du