Aritzatxu   (hondartza eta parajea)

Kokapena: Arane; IV. mapa (C-4)

Ohar ling.: '(H)area' + -tza + -txu. Oinarriko erdiko bokala disimilazioz itxi egin da: -ea > -ia. Itxitako bokal horrek, asimilazioz, ondoko bokal irekia gradu batean itxi du -ia > -ie, eta ostean, bukaerako -e galdu egin da.

Areatzatxu > Ariatzatxu > Arietzatxu > Aritzatxu

Idatziz jaso da, bokal arteko dardarkari bakunaren galera erakusten duen aldaera:

Aritzatxu > Aitxatxuko plaijjie

Oharrak: Bermeoko udal barrutian gaur egun dagoen hondartza bakarra da (XX. mendera arte gaur Bakioko hondartza Bermeoko udalerrikoa izan zen). Hondartza ez ezik bere ingurua eta hango solo eta sailak ere izen horrekin ezagutzen dira.

1779ko agiri batean azaltzen denez, sarri erabili zen Aritzatxuko harea eraikuntza lanetarako: «Sacar arena de Areazachu» (BUA. 842. Cuentas; 105b). Yradik, «cantera de Ariezachu» ere aipatzen du [1456].

Bainu leku ospetsua da toki hau bermeotarrentzat eta hain erabilia da, non bertako bazter txikienek ere bere izena daukaten:

«Aspoandi eta Aspotxiki, atxa nagusiaren barne aldetik sartze bi dira; Bañerie/La Bañera irlaren istmoan dago; Jaguai (Hawai); Panama; Tortugas; Enbarkaderue; El Lago, eta abar» [1457].

«Aritzàtzuko islié» [1458] edo «Atzanagosidxé» [1459]

Ahozkoa:

«Aritzátzu»

009, 053, 165

Idatzizkoa:

1671	Ariazachu, Areazachu	BEHA   A-072/32
1762	Ariachachu, termino de	BUA   1150/1.  Culto y Clero   303b
1767	Ariazachu, término de	BFA. Bust   568/3  1b
1768	Ariechachu, termino de	BFA. Bust   657/3   1b-2b
1775-1831	Ariazachu, termino de	BUA   915. Hipotecas. 1775  34
1775-1831	Ariechachu, termino de	BUA   915. Hipotecas. 1775  111b
1779	Areazachu, termino de	BUA   842. Cuentas   105b
1781	Ariachachu, término	BFA. Bust   102/39   1
1781	Arichachu, término	BFA. Bust   102/39   2
1793	Areachachu, término de	BFA. Bust   101/51   25
1793	Ariachachu, término de	BFA. Bust   101/51   101
1793	Ariazachu, término de	BFA. Bust   101/51   107b
1799	Ariazachu, heredad en	BFA. K.   460/24   16b
1800	Ariachachu, viña en	BFA. Bust   203/103   42b
1804	Ariezachu, heredad en	BEHA    A-700/10-2
1811	Ariachachu, Ariazachu, her. en	BFA. K. 222/9 23, 41b
1821	Ariazachu, terminado de	BUA   1150/1.  Culto y Clero   125b
1832	Ariazachu, viña y heredad en	BFA. Bust   332/13   210
1836	Ariechachu, término de	BUA   37/3. Gubernativo   62
1844	Ariezachu, cantera de	BIBL   YrJA   51
1844	Arietzachu, fuente de	BIBL   YrJA   71-72
1847	Areachachu	BFA. Bust   596/5   2
1856	Areachachu, termino de	BFA. Bust   254/4   11
1860	Arietsachu	BUA   888/18   1
1873	Arietzachu, Arichachu,  tér. de	BUA   1313/17   1,2
1892	Ariechachu, término de	BUA   984. Fincas rust.1892
1895	Arietzachu, término de	BAHP.N.BL   7550   728
1895-1903	Arriachacha, término de	BIBL Lbyr-III   403
1895-1903	Arriazachu, sitio llamado	BIBL Lbyr-III   404
1896	Arietzachu, heredad en	BAHP.N.BL   7553   948-974b
1897	Arietzachu, heredad en	BAHP.N.BL   8182   20
1900	Arietzachu	BAHP.N.BL   8360   448
1901	Arietzachu, heredad en	BAHP.N.BL   8571   1771b
1904	Ariechachu, término de	BUA   1179/19   112
1910	Ariechachu, heredad llam.	BUA   1435. Fincas rústicas
1928	Ariechachu, viña en	BIBL   ZbA2   500
1928	Ariazachu	BIBL   ZbA1 329
1939-40	Arichachu, playa	BUA   1033/11. Constr. playa artif.
1944	Arichachu, heredad llam.	BUA   406/3,4 eta 353/3,4,5
1958	Arechachu, término	BUA   246/20. Solic. de rentas decl.
1970	Aritxatxu, refugio playa	BUA   Inventario de bienes   3
1973-74	Aritzatxu	BIBL   ErA.EtnB   160-161
1974	Arichachu	BUA   106/1. Arrend. prop. mun.
1982	Aitxatxuko plaijjie	BIBL   ErA.KTop   263

__________

[1456]   Yradi, Juan Angel de (1844); 51.

[1457]   Erkoreka, Anton (1982-83); 263.

[1458]   Candido Bilbao Layuno berriemaileak.

[1459]   Iñaki Arenaza Lauzirika berriemaileak.