|
auzoka / Gainak / Burgo (mendia)
Burgo (mendia) Kokapena: Arane; IV. mapa (B-1) Oharrak: Sollube menditik Matxitxako muturrera doan mendikatean dago, San Pelaio eta Arane auzoen bitartean. Bere 452 metroekin, Sollube eta Garbola mendiekin, Bermeoko altitude handienetarikoa da. Dorre baten hondakinak daude bere gailurrean. Dorre hau, eta Sollubekoa ere, seguruenik, basoen zaintzarako eginak daude. Manuel Arrotegui Amunategui, inguruko basoen jabea, izan zen dorre hauek eraiki zituena, XIX. mendearen azken urteetan. Oin-planta zirkularra dute biak eta altuera handia izan zuten eraiki zirenean: Burgokoak 17 m. zeukan, Sollubekoak, 25. Hona hemen Burgokoaren deskribapena: «Sobre este monte se halla construida una torre conocida con el nombre de «Torre de Burgoa», de forma circular, de 20 pies de elevacion o sean, 16 m. 72 cm., teniendo acceso a la parte superior por una escalera exterior adosada a la misma pared. Perimetro de 6 m2 y 10 dm.. La entrada es por su lado sur.» [1512] Mendi honen lehen erreferentzia historikoa 1285ekoa da, Bermeoko hiriaren pribilejioa berretsia izan zeneko agirian aipatzen baita, hain zuzen, bere barrutiaren zabalketa deskribatzerakoan: «Por do taja la agua de Lamiaran adentro, é por el somo de la sierra que es sobre la caseria de los fijos de don Sancho de Galdacano, é por esa senda que recuda por sobre Achonaraen al rio que ba por entre Nafarrola, é Zuloeta, é por ese rio arriba q. recuda en destajo al somo de la tierra, é por el cuesto de esa sierra por sobre Morteruza, é por Ordoña que recuda a Burgos [sic], é de Burgoa fasta Bermejo, con montes, é fontes, é con entradas, é exidas(...)» [1513] XVIII. mendearen hasieran, seguruenik beste askotan bezala, sute handi bat izan zelarik Burgo aldean, errudunen aurka aritu zen udala: «(...) aviendo procedido criminalmente contra Asencio de Corteta por el yncendio que causso en los montes de Vreta y Vurgo Gana» [1514] XIX. mendean saldu ziren arte, Burgo inguratzen duten paraje guztiak herri ondasunak izan ziren. Hala ere, ematen du eskubide berezia zutela baserri auzoetakoek, ez zuhaitzak eurak, baina bai otea, iratzea edota basopea (jausitako hostoak, etab.) gozatzeko: «Preguntar en interrogatorio si se sabe si las anteiglesias de S. Pelayo y Zubiaur poseen de tiempo inmemorial el usufructo de las argomas y ojas desde el cabo Machichaco por Burgogana, Galbarrola y prado de Ordeña hasta el de Olazar» [1515]. Yradik [1516], Burgoko iturri batzuen berri ematen du, ez du zehazten baina, zein aldetako iturriak diren, Galdizerrekara ematen dutenak ala Kukutzeko edota Uretako errekara ematen dutenak.
Ahozkoa:
Idatzizkoa:
__________ [1512] 1893. GJE. fk:1992. L26;249 [1513] Iturriza Zabala, Juan Ramon (1793), II; 209 [1514] BUA. AL.1711-1727.147b [1515] 1839. BFA. Bust. 227/5 [1516] Yradi, Juan Angel de (1844); 71-72 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
